Η ώρα του γιογιό: Πώς να εκπαιδεύσουμε το παιδί μας

Η εκπαίδευση του παιδιού για την τουαλέτα είναι σημαντικό βήμα για τη σωματική αλλά και για τη συναισθηματική ανάπτυξή του. Υπάρχουν «μυστικά» για να γίνει αυτή η διαδικασία όσο λιγότερο στρεσογόνα γίνεται, τόσο για το ίδιο όσο και για τους γονείς. Θέλετε να μάθετε ποια είναι αυτά;

Από τη μία χαζεύετε με γλύκα το παιδί σας και σκέφτεστε «αχ, ας μη βιαστεί να μεγαλώσει» και από την άλλη ανυπομονείτε να μεγαλώσει, ώστε να γίνει πιο ανεξάρτητο;

Όσο σίγουρο είναι ότι το μικρό σας θα μεγαλώσει, άλλο τόσο είναι και ότι αυτό θα γίνει με τον δικό του ρυθμό. Μπορείτε να το ενθαρρύνετε να κατακτήσει τις δικές του «κορυφές», αλλά όχι να εκβιάσετε ή να επιβάλετε τα βήματά του.

Κι αυτό αφορά και την ώρα που θα αρχίσει να χρησιμοποιεί το γιογιό ως «σκαλοπάτι» της «αναρρίχησής» του προς τη λεκάνη της τουαλέτας.

Αν, λοιπόν, αναρωτιέστε πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να κάνει το γιογιό την εμφάνισή του και πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας σ’ αυτό το μεταβατικό στάδιο, σας έχουμε συγκεντρώσει κάποιες χρήσιμες πληροφορίες!

Πότε είναι έτοιμο το παιδί για το γιογιό;

Η απάντηση εξατομικεύεται για κάθε παιδί, καθώς δεν εξαρτάται από την ηλικία του ως απόλυτο αριθμό, αλλά από τη βιολογική και συναισθηματική ανάπτυξή του. Όπως δεν περπατούν και δεν μιλούν όλα τα παιδιά την ίδια στιγμή, έτσι δεν είναι και όλα έτοιμα την ίδια ώρα για να ξεκινήσουν την εκπαίδευση για την τουαλέτα.

Κάποια παιδάκια μπορεί να δίνουν σήματα ετοιμότητας στους 18 τους μήνες κι άλλα όταν φτάσουν 3 ετών. Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι να μη συγκρίνετε το παιδί σας με κανένα άλλο και να μην αφήσετε το άγχος σας να κατευθύνει τη συμπεριφορά σας, πιέζοντας το παιδί ενώ εκείνο δεν είναι ακόμα έτοιμο.

Η πίεση το πιο πιθανό είναι ότι θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα απ’ αυτά που προσδοκάτε. Το στρες μπορεί να δημιουργήσει άρνηση και αντίσταση στο παιδί, καθυστερώντας στην πράξη τον αποχωρισμό της πάνας, ή ακόμα και να αυξήσει τις νυχτερινές ενουρήσεις του.

Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, ένας καλός μπούσουλας για να αξιολογήσετε αν το παιδί σας είναι έτοιμο, είναι να θέσετε στον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις:

1. Μπορεί το παιδί να περπατήσει και να καθίσει στην τουαλέτα ή στο γιογιό;

2. Μπορεί να κατεβάσει και να ανεβάσει το παντελόνι του;

3. Μένει στεγνό για δύο ώρες;

4. Καταλαβαίνει και είναι σε θέση να ακολουθήσει βασικές οδηγίες;

5. Μπορεί να επικοινωνήσει με κάποιον τρόπο την ανάγκη του για τουαλέτα;

6. Δείχνει ενδιαφέρον για τη χρήση της τουαλέτας ή θέλει να φορέσει εσώρουχο «μεγάλων» παιδιών;

Αν οι απαντήσεις στις περισσότερες ερωτήσεις είναι «ναι», τότε ο δρόμος του γιογιό ανοίγεται για το παιδί σας. Προσοχή όμως, ακόμα και αν τα περισσότερα ή και όλα τα σημάδια είναι θετικά, αυτό δεν σημαίνει πως η εκπαίδευση θα αρχίσει και θα συνεχίσει χωρίς εμπόδια.

Μπορεί να πείτε «το ’χουμε» στην αρχή, αλλά το παιδί να ζορίζεται ή να αγχώνεται στη συνέχεια. Γι’ αυτό χρειάζεται να έχετε υπομονή και να θυμάστε πάντα πως η εξίσωση των όποιων δυσκολιών με ποιότητες του χαρακτήρα του (να το θεωρήσετε, π.χ., πεισματάρικο ή δύστροπο) μόνο κακό θα κάνουν στην ψυχολογία σας, αλλά και στη δική του.

Αν είστε προετοιμασμένοι ότι μπορεί τα πράγματα να μην κυλήσουν τόσο ομαλά όσο θα επιθυμούσατε και ξέρετε ότι και οι αναποδιές είναι μέρος του παιχνιδιού, θα είναι ευκολότερο να διαχειριστείτε να συναισθήματά σας και να συνεχίσετε να είστε ενθαρρυντικοί. Αυτό ακριβώς, δηλαδή, που χρειάζεται το παιδί σας από εσάς!

Tip: Η εκπαίδευση για την τουαλέτα είναι συνήθως ευκολότερη και γρηγορότερη, αν η αρχή της γίνει αφού το παιδί είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται ότι χρειάζεται να ουρήσει και μπορεί κιόλας να το εκφράσει είτε λεκτικά είτε με κινήσεις, όπως να δείχνει ή να πιάνει την πάνα του.

5 χρήσιμες πληροφορίες πριν ξεκινήσει η υπόθεση «γιογιό»

Πριν περάσουμε σε συμβουλές για το πώς να βοηθήσετε το παιδί σας, ίσως βοηθήσουν εσάς οι κάτωθι πληροφορίες:

1. Πολλοί γονείς επιλέγουν να ξεκινήσουν την εκπαίδευση το καλοκαίρι, που το παιδί είναι ντυμένο πιο ελαφριά και που αντίστοιχα τα ρούχα πλένονται και στεγνώνουν πιο γρήγορα (συμβαίνουν και ατυχήματα άλλωστε).

2. Αν οι συνθήκες δεν είναι κατάλληλες, αν δηλαδή υπάρχουν στρεσογόνοι παράγοντες, είναι καλύτερο να αναβάλετε για λίγο την έναρξη της εκπαίδευσης.

Τέτοιες περιπτώσεις είναι όταν επίκειται η γέννηση ενός μικρότερου αδερφού ή αδερφής, όταν ήδη βιώνει αλλαγές, όπως μια μετακόμιση σε άλλο σπίτι ή ακόμα και μετακόμιση από την κούνια σε κρεβάτι, ή αν η σχέση των γονέων περνάει έντονη κρίση.

3. Από τη στιγμή που θα αποφασίσετε ότι θα ξεκινήσετε, θα πρέπει να είστε συνεπείς στη διαδικασία - εκτός αν η όποια ανατροπή προέλθει από το ίδιο το παιδί. Για παράδειγμα, χρειάζεται να πάρετε το γιογιό μαζί σας στις διακοπές, αντί να πείτε «ε, δεν πειράζει, για 10 μέρες θα του ξαναβάλουμε πάνες».

Το παιδί χρειάζεται ούτως ή άλλως πρόγραμμα. Μια μεγάλη απόκλιση από τη ρουτίνα που έχετε καταφέρει να υιοθετήσετε, είναι πολύ πιθανό να βάλει τρικλοποδιά στην εξέλιξη της διαδικασίας.

4. Αν έχετε αγόρι και αναρωτιέστε αν πρέπει εξαρχής να μάθει να ουρεί όρθιο ή είναι καλύτερα να ξεκινήσει καθιστό, η απάντηση είναι ό,τι φαίνεται να βολεύει περισσότερο το παιδί σας και το κάνει να νιώθει πιο άνετα.

Πολλοί ειδικοί, πάντως, υποστηρίζουν πως το να ξεκινήσει καθιστό είναι καλύτερο, καθώς έτσι έχει να διαχειριστεί λιγότερες παραμέτρους. Αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα μέχρι να αποφασίσει «τώρα μένω όρθιος ή κάθομαι;» μπορεί να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στο αν θα τα κάνει τελικά στο γιογιό ή πάνω του.

5. Σύμφωνα με έρευνα του τμήματος Παιδιατρικής του Medical College του Ουισκόνσιν, με δείγμα 496 παιδιών ηλικίας 15-42 μηνών, η διαδικασία της εκπαίδευσης για την τουαλέτα παίρνει, κατά μέσο όρο, 8 με 10 μήνες. Όπως είπαμε, λοιπόν, οπλιστείτε με υπομονή!

Τα βασικά βήματα στην πορεία προς την τουαλέτα

Έχετε λάβει υπόψιν όλες τις χρήσιμες πληροφορίες και, κυρίως, τον βαθμό ετοιμότητας του παιδιού σας και πιστεύετε πως ήρθε η ώρα να ξεκινήσει η επιχείρηση «Μετάβαση από την Πάνα στη Λεκάνη της Τουαλέτας»; Τότε ήρθε η ώρα να δούμε και ποια είναι τα βασικά της στάδια.

Βήμα 1ο - Προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού

Το παιδί δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει κάτι που δεν υπάρχει, οπότε το πρώτο βήμα είναι να προμηθευτείτε ένα γιογιό ή και δύο. Το αν θα είναι ένα ή περισσότερα εξαρτάται από το αν το γιογιό που θα πάρετε μεταφέρεται εύκολα.

Δεδομένου ότι από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η διαδικασία χρειάζεται να υπάρχει συνέπεια, θα πρέπει να μπορείτε να παίρνετε το γιογιό μαζί σας εκτός σπιτιού, σε επισκέψεις και σε ταξίδια. Αν, λοιπόν, επιλέξετε για βασικό κάποιο που δεν μεταφέρεται τόσο εύκολα, είναι καλό να προμηθευτείτε άλλο ένα.

Στην αγορά θα βρείτε γιογιό για όλα τα γούστα, από το κλασικό καθικάκι της Chicco, το ανατομικό γιογιό Pasha και το κάθισμα εκμάθησης Potty Chair έως το γιογιό My Size® Potty, που έχει εμφάνιση τουαλέτας ενηλίκων για να ενθαρρύνει το παιδί να μεταβεί στην κανονική τουαλέτα.

Potty Chair - Γιογιό Εκμάθησης της BabyBjorn

Υπάρχουν επίσης προϊόντα χαριτωμένα, όπως το γιογιό Φάλαινα της Bo Jungle, καθώς και εκείνα που εστιάζουν στον φορητό χαρακτήρα, όπως το Penguin της My Carry Potty.

Φυσικά, θα βρείτε και επιλογές 2 σε 1, όπως το Potette plus που είναι γιογιό ταξιδιού και εκπαιδευτικό κάθισμα τουαλέτας, ή ακόμα και 3 σε 1, όπως η παιδική τουαλέτα Munchkin, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παιδική τουαλέτα, ως κάθισμα για τη λεκάνη, αλλά και ως σκαμνάκι για το μπάνιο!

Τέλος, υπάρχουν και καθίσματα τουαλέτας, όπως το poti της Bbluv ή το trainer της Babybjorn, που βοηθούν τα παιδιά να εξοικειωθούν με τη λεκάνη, χωρίς να φοβούνται ότι θα πέσουν.

Βήμα 2ο - Αποφασίστε πού θα βάλετε το γιογιό

Το καλύτερο μέρος για να τοποθετηθεί δεν είναι άλλο από τον χώρο του σπιτιού που προορίζεται ακριβώς για αυτή τη χρήση: την τουαλέτα. Έτσι το παιδί θα συνδυάσει ευκολότερα τις εν λόγω λειτουργίες του οργανισμού του με τη λειτουργία της τουαλέτας, αλλά και με της λεκάνης συγκεκριμένα, ως είδους υγιεινής.

Στην αρχή, βέβαια, μπορείτε να βάλετε το γιογιό στον χώρο όπου περνάει την περισσότερη ώρα του. Ταυτόχρονα εσείς θα του εξηγείτε τι είναι αυτό το αντικείμενο και ποια είναι η χρήση του και έτσι σταδιακά θα το συνηθίσει, δεν θα του προκαλεί άγχος βλέποντάς το και θα είναι ευκολότερο να αρχίσει να το χρησιμοποιεί.

Tip: Αν θέλετε να βοηθήσετε το παιδί σας να εξοικειωθεί με την τουαλέτα και τη χρήση του χώρου πριν καν ακόμα ξεκινήσετε την εκπαίδευση, επιλέξτε να του αλλάζετε πάνα εκεί. Επίσης, όταν λίγο μεγαλώσει, μπορείτε να ζητάτε τη βοήθειά του για να τραβήξετε το καζανάκι και να πλένετε μετά μαζί τα χέρια σας.

Βήμα 3ο - Κάντε «προθέρμανση»

Πριν περάσετε στο στάδιο που το παιδί θα είναι πραγματικά έτοιμο να τα… αμολήσει στο γιογιό, βοηθήστε το να συνηθίσει να κάθεται εκεί.

Κάθε δύο ώρες, βάζετέ το στο γιογιό για λίγα λεπτά, χωρίς πάνα. Κάντε το ίδιο με το που ξυπνάει το πρωί ή από ενδιάμεσους υπνάκους, αλλά και 15-30 λεπτά μετά τα γεύματα, καθώς η πέψη του φαγητού συχνά οδηγεί σε ανάγκη για αφόδευση.

Δώστε του ένα παιχνίδι για να απασχολείται εκείνη την ώρα ή ένα βιβλίο να χαζεύει ή καθίστε δίπλα του και διαβάστε του εσείς κάποιο βιβλίο.

Μην το πιέσετε, όμως, να κάτσει περισσότερο απ’ όσο θέλει και αφήστε το να σηκωθεί μόλις το έχει ανάγκη.

Βήμα 4ο - Να είστε σε ετοιμότητα

Μόλις δείτε σημάδια ότι το παιδί θέλει να κάνει τσίσα του (να σταυρώνει και να σφίγγει τα πόδια του, να βάζει το χέρι του στο σημείο των γεννητικών οργάνων κ.λπ.), αφήστε ό,τι κάνετε και φύγατε αμέσως για το γιογιό!

Έτσι θα το βοηθήσετε να αντιλαμβάνεται και το ίδιο τι σημαίνουν αυτά τα σημάδια και πως η «αντίδραση» σε αυτά είναι: σταματάμε ό,τι κάνουμε και πηγαίνουμε στην τουαλέτα.

Tip: Αν στον δρόμο προς το γιογιό ή ακριβώς πριν κάτσει σ’ αυτό συμβεί ατύχημα, μην το κάνετε θέμα, γιατί το παιδί θα αγχωθεί, θα νιώσει άσχημα και θα συνδυάσει τη διαδικασία με δυσάρεστα συναισθήματα. Όσο πιο ήρεμοι/ήρεμες είστε εσείς και του πείτε μπράβο για την προσπάθειά του, τόσο πιο πιθανό είναι να πετύχει τον στόχο την επόμενη φορά.

Βήμα 5ο - Μάθημα υγιεινής

Μην περιμένετε να ξεκινήσει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα, για να του μάθετε βασικά στοιχεία υγιεινής, όπως ότι σκουπιζόμαστε και πλένουμε τα χέρια μας έπειτα από κάθε ούρηση και αφόδευση. Θα πρέπει να εξοικειωθεί με αυτά από την αρχή.

Βήμα 6ο - Αντίο πάνες!

Εντάξει, ίσως λίγο να προτρέχουμε, γιατί ακόμα και αν το παιδί μένει στεγνό κατά τη διάρκεια της ημέρας και έχει μάθει να χρησιμοποιεί το γιογιό για την ανάγκη του, αυτό δεν σημαίνει πως η νύχτα δεν έχει τα δικά της καμώματα.

Αν πάντως έχουν περάσει δύο εβδομάδες χωρίς ατυχήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορείτε να δοκιμάσετε να του αφαιρέσετε την πάνα. Να έχετε, βέβαια, υπόψη πως θα χρειαστεί να τη φοράει το βράδυ για κάποιον καιρό ακόμα.

Βήμα 7ο - Νυχτερινή εκπαίδευση

Περάστε σ’ αυτό το τελευταίο στάδιο, αφού πρώτα το μικρό σας γίνει μάστερ στη χρήση της τουαλέτας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, αφού δείτε στεγνή ή ελάχιστα νωπή την πάνα του το πρωί για κάποιες ημέρες στη σειρά.

Ζητήστε από το παιδί σας να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα πριν πάει στο κρεβάτι του. Μεταφέρετε το γιογιό κοντά του και ενθαρρύνετέ το να το χρησιμοποιήσει αν ξυπνήσει το βράδυ και νιώσει την ανάγκη.

Βεβαίως, μην περιμένετε πολλά και γρήγορα. Τα περισσότερα παιδιά σταματούν να βρέχουν το κρεβάτι τους μεταξύ 5 και 6 ετών, οπότε η εκπαίδευση στη νυχτερινή ούρηση έχει δρόμο ακόμα…

Επίσης, αν ξυπνήσετε και δείτε το χαλί βρεγμένο, σκεφτείτε ότι είναι περισσότερο λόγος χαράς, γιατί αυτό σημαίνει ότι το παιδί προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το γιογιό μέσα στη νύχτα και ή δεν πρόλαβε ή αστόχησε. Και μόνο για την προσπάθειά του αξίζει τη γλυκιά κουβέντα και το μπράβο σας!

Tip: Όταν αποφασίσετε να βγάλετε την πάνα από το παιδί το βράδυ, βάλτε «πάνα» στο κρεβάτι, δηλαδή ντύστε το στρώμα με αδιάβροχο κάλυμμα.

Μερικές ακόμα συμβουλές

Συμπληρωματικά, είναι καλό να έχετε στο μυαλό σας και τα ακόλουθα:

• Επιλέξτε τις λέξεις που θα χρησιμοποιείτε -θα είναι «τσίσα» και «κακά»;- και σίγουρα αποφύγετε αρνητικές λέξεις, όπως βρωμερά ή σιχαμερά, αναφορικά με τα ούρα και τα κόπρανα του παιδιού.

• Άλλα παιδιά θα περάσουν πρώτα από το γιογιό πριν μεταβούν στη λεκάνη της τουαλέτας, άλλα θα κάνουν «skip» το γιογιό και θα μάθουν απευθείας να χρησιμοποιούν την τουαλέτα (με ειδικό κάθισμα). Δοκιμάστε, για να δείτε πού νιώθει το δικό σας παιδί πιο άνετα να κάνει τα πρώτα του βήματα προς το συγκεκριμένο είδος ανεξαρτησίας.

• Αδειάστε επανειλημμένα τα κακά από την πάνα στην τουαλέτα (ή πρώτα στο γιογιό και από εκεί στην τουαλέτα) για να του δείξετε ποιος πρέπει να είναι ο προορισμός τους.

• Αποφύγετε ρούχα που είναι δύσκολο για το παιδί να τα βγάλει. Μια ολόσωμη φόρμα ή ένα παντελόνι με κουμπιά θα το καθυστερήσει, αυξάνοντας την πιθανότητα του ατυχήματος και πλήττοντας, έτσι, την αυτοπεποίθησή του.

• Ενημερώστε τη γιαγιά, τον παππού ή τον όποιον άλλο άνθρωπο προσέχει το παιδί σας όσο είστε στη δουλειά, για το πού βρίσκεστε με την εκπαίδευση της τουαλέτας και τι βήματα ακολουθείτε. Είναι σημαντικό να ακολουθούν όλοι την πορεία που έχετε χαράξει.

• Να ξέρετε ότι μπορούν να προκύψουν πισωγυρίσματα στη διαδικασία σε περιόδους στρες. Να είναι, για παράδειγμα, εδώ και κάποιο καιρό το παιδί χωρίς πάνα και, μόλις εμφανιστεί το μικρό του αδερφάκι, να αρχίσει ξανά να βρέχει το παντελόνι του. Αν το πισωγύρισμα επιμένει, μιλήστε με τον γιατρό σας.

• Γενικώς, δεδομένου ότι η διαδικασία της εκπαίδευσης για την τουαλέτα εξαρτάται από τη βιολογική και τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, ο μόνος κατάλληλος να σας καθοδηγήσει είναι ο γιατρός του. Σ’ αυτόν θα απευθυνθείτε και για όποιον προβληματισμό σας, όπως αν το παιδί έχει φτάσει 4 ετών και δεν έχει καταφέρει ακόμα να εκπαιδευτεί στη χρήση της τουαλέτας.

Έχει έρθει, λοιπόν, η ώρα του γιογιό;

Όπως πάντα είμαστε στη διάθεσή σας, με μια ποικιλία των προϊόντων που έχουμε επιλέξει με μεγάλη φροντίδα και προσοχή, ώστε να είναι από ποιοτικά και ασφαλή υλικά για τους μικρούς μας φίλους!

Στην ενότητα του irokids.gr που είναι αφιερωμένη στο potty training, πέρα από την ποικιλία γιογιό και καθισμάτων τουαλέτας, θα βρείτε επίσης προστατευτικά λεκάνης και απορροφητικές ανταλλακτικές σακούλες.

Α! Έχουμε, επίσης, παιδικά εσώρουχα για τη στιγμή που θα πείτε αντίο στις πάνες και, φυσικά, τη διάθεση να σας βοηθήσουμε και να σας εξυπηρετήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για ό,τι χρειάζεστε!

*Για το άρθρο αξιοποιήθηκαν πληροφορίες από τη Mayo Clinic, την NHS (Εθνική Υπηρεσία Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας) και το Νοσοκομείο Παίδων του Ουισκόνσιν

Υπεύθυνος Σύνταξης: Συντακτική ομάδα του Irokids

Η συντακτική ομάδα του Irokids αποτελείται από μαμάδες που καταγράφουν την προσωπική τους άποψη με βάση την εμπειρική τους γνώση και η αρθρογραφία τους έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Για οποιοδήποτε θέμα σας απασχολεί, για εσάς ή για το παιδί σας, θα πρέπει να συμβουλεύεστε πάντοτε τον παιδίατρο ή τον προσωπικό σας γιατρό.