εγκυμοσύνη 1ο τρίμηνο Μήνες 1-3 (1η-13η εβδομάδα)

Ωορρηξία

• Η ωορρηξία συνήθως συμβαίνει 9 με 16 μέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση (περίοδο).
• Το πιθανότερο είναι να συνοδεύεται από υγρό κολπικό έκκριμα.
• Παλαιότερα θεωρούσαν ότι η ωορρηξία συμβαίνει ακριβώς 14 ημέρες πριν από την επόμενη περίοδο –όμως δεν συμβαίνει πάντα έτσι: ακριβέστερος δείκτης είναι η εμφάνιση κολπικών βλεννών.
• Γενικά, όσο μεγαλύτερο διάστημα έχετε χρησιμοποιήσει αντισυλληπτικά χάπια τόσο περισσότερος χρόνος χρειάζεται για να μείνετε έγκυος.
• Η γονιμότητα επηρεάζεται από το κάπνισμα, γι’ αυτό και το κόψιμο του τσιγάρου αυξάνει τις πιθανότητές εγκυμοσύνης και μειώνει την πιθανότητα αποβολής.

Νικοτίνη και αλκοόλ

• Όσο είστε έγκυες δεν πρέπει να καπνίζετε ούτε να καταναλώνετε αλκοόλ!
• Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με πολλά προβλήματα, όπως η κακή ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου.
• Το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στα αιμοφόρα αγγεία που οδηγούν στον πλακούντα, κάνοντάς τον πιο λεπτό κι εύθραυστο.
• Ο πλακούντας είναι ζωτικός για το έμβρυο, αφού του παρέχει οξυγόνο και τροφή απομακρύνοντας παράλληλα τις άχρηστες ουσίες. Όμως το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα απομάκρυνσης των τοξικών ουσιών.

Διατροφή

Ζάχαρη

• Τα ανθρακούχα αναψυκτικά και ποτά είναι ανθυγιεινά. Συχνά περιέχουν πολλή καφεΐνη, που ως διεγερτικό μπορεί να προκαλέσει ανησυχία στο έμβρυο και σε σας στερώντας σας τον ύπνο που τόσο έχετε ανάγκη.
• Κάθε κουτάκι αναψυκτικού περιέχει υψηλό ποσοστό σακχάρων, οπότε το σώμα σας πρέπει να παράγει άμεσα πολλή ινσουλίνη για τη διάσπαση των σακχάρων αυτών.
• Η τακτική κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη σχετίζεται με την εμφάνιση διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη, καθώς και με σημαντική αύξηση βάρους.
• Ενώ η σπάνια κατανάλωση αναψυκτικού δεν αποτελεί πραγματική απειλή, η τακτική κατανάλωση βάζει σε κίνδυνο το έμβρυο (προβλήματα σακχάρου, αλλεργίες και δυσανεξίες).
• Όταν θέλετε οπωσδήποτε κάτι γλυκό, προτιμήστε λίγα καρύδια ή ένα γλυκό φρούτο (π.χ. μπανάνα) πριν απλώσετε το χέρι στη σοκολάτα!

Λιγούρες

• Είναι σημαντικό να τρέφεστε υγιεινά, ακόμα κι όταν έχετε τις λιγούρες της εγκυμοσύνης.
• Όταν θέλετε οπωσδήποτε κάτι αλμυρό, φάτε αβοκάντο, ελιές, ή μια ψητή πατάτα με σουσάμι.
• Οι λιγούρες αντιμετωπίζονται καλύτερα όταν τρώτε μικρά και συχνά γεύματα.
• Αν εμφανίσετε pica, μια διατροφική διαταραχή κατά την οποία θέλετε να καταναλώνετε συνεχώς μη θρεπτικές και μη βρώσιμες ουσίες (χώμα, στάχτη, κιμωλία, το χρώμα στους τοίχους κτλ.), ίσως σας λείπουν σημαντικά ιχνοστοιχεία. Απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
• Η λαχτάρα για χώμα και άμμο δείχνει συχνά έλλειψη σιδήρου και το καλύτερο είναι να καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο και συμπληρώματα.

Τύποι τροφών

• Οι πικάντικες τροφές τονώνουν και κρατούν τον οργανισμό σε εγρήγορση (π.χ. τζίντζερ, κύμινο, πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο, δάφνη κ.ά.).
• Οι πικρές τροφές (π.χ. σπανάκι, μαρούλι, μπρόκολο, σπαράγγια κ.ά.) βοηθούν να προσλαμβάνετε καλύτερα τα νέα δεδομένα – και η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος με πολλές αλλαγές!
• Οι στυπτικές τροφές βοηθούν να μην τρώτε αλόγιστα (π.χ. ξερά φασόλια, φακές, κρεμμύδια, βασιλικός, άνηθος, μάραθο κ.ά.).
• Οι γλυκές τροφές καταπραΰνουν τη νευρικότητα και σας δίνουν την ενέργεια που χρειάζεστε (π.χ. ρύζι, ψωμί, μέλι, γλυκά ώριμα φρούτα, γάλα, βούτυρο, βρώμη, αβοκάντο, παντζάρια, καρύδια, αμύγδαλα κ.ά.).
• Οι ξινές τροφές βοηθούν να βλέπετε τα πράγματα ρεαλιστικά και να κρατάτε επαφή με την πραγματικότητα (π.χ. λεμόνια, νεκταρίνια, πορτοκάλια κ.ά.).
• Τα αλμυρά ρυθμίζουν τα υγρά του σώματός σας και σας δίνουν ενέργεια (π.χ. ελιές, παστά, αλατισμένα φαγητά).
• Οι «κρύες» τροφές ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματος και ηρεμούν τις συχνά ευέξαπτες εγκύους (π.χ. σαλάτες, δροσερά ποτά, άνηθος κ.ά.).
• Οι βαριές τροφές δυναμώνουν το σώμα σας και σας κάνουν τολμηρές (π.χ. καρύδια, αλεύρι, γαλακτοκομικά κ.ά.).
• Τα λίπη έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, εξαιρετικά χρήσιμες κατά την εγκυμοσύνη (γαλακτοκομικά, έλαια, ορισμένοι ξηροί καρποί, βούτυρο κ.ά.).
• Οι ελαφριές τροφές διευκολύνουν την πέψη (π.χ. σταφύλια, μήλα, σύκα, κριθάρι, καλαμπόκι, σπανάκι, σπαράγγια, αγγούρι).
• Οι ξηρές τροφές διαλύουν τη βλέννα και τα συμπτώματα υπεραιμίας (π.χ. ξερά φασόλια, κριθάρι, καλαμπόκι, πατάτα, λαχανάκια Βρυξελλών, μπιζέλια κ.ά.).

Αλλεργιογόνες τροφές

• Σε αυτή την κατηγορία μπορεί να περιλαμβάνονται τα γαλακτοκομικά, τα δημητριακά, τα αυγά, τα οστρακοειδή, τα φιστίκια, τα μανιτάρια, τα κρεμμύδια και το σκόρδο.
• Μειώστε ή αποφύγετε τροφές στις οποίες υπάρχει ιστορικό αλλεργίας τόσο από τη δική σας οικογένεια όσο και από την οικογένεια του πατέρα του παιδιού.
• Εάν εσείς και ο πατέρας του παιδιού ή και οι οικογένειές σας έχουν ιστορικό αλλεργίας, ακόμα και η ελάχιστη κατανάλωση αλλεργιογόνας τροφής από μέρους σας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το έμβρυο.
• Τα αράπικα φιστίκια δεν είναι ξηροί καρποί αλλά όσπρια, οπότε καλύτερα να τα καταναλώνετε με μέτρο, ωμά και όχι ψημένα κι αλατισμένα.
• Μερικοί ξηροί καρποί μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες, αλλά, αν δεν έχετε οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας σε αυτούς, μπορείτε να τους τρώτε με μέτρο.
• Επιλέξτε ξηρούς καρπούς βιολογικής καλλιέργειας, καθώς αποτελούν πολύτιμη πηγή ασβεστίου και μαγνησίου.

Διατροφικές συνήθειες

• Μην τρώτε στο πόδι! Μπορεί οι καθημερινοί ρυθμοί να μην ευνοούν τα ήρεμα γεύματα, αλλά το να τρώτε αργά και ήρεμα είναι πολύ σημαντικό για την υγεία σας και, βέβαια, στην εγκυμοσύνη!
• Αφουγκραστείτε το σώμα σας: αρκετές έγκυες θέλουν μικρά και συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα.
• Μην τρώτε αν νιώθετε ότι δεν έχετε χωνέψει πλήρως το προηγούμενο γεύμα. Θα σας προκαλέσει δυσπεψία.
• Προσπαθήστε να τρώτε το κύριο γεύμα της ημέρας το μεσημέρι, καθώς τότε το πεπτικό σύστημα είναι πιο δραστήριο και, επομένως κάνει την καλύτερη δυνατή χρήση της τροφής που του δίνουμε.
• Να τρώτε όσο πιο συχνά μπορείτε τροφές όλων των ομάδων και όλων των χρωμάτων, ώστε να πετύχετε μια ισορροπημένη διατροφή.
• Τρώτε υγιεινά και προσπαθήστε να χαλαρώνετε. Αποφύγετε κατά το δυνατόν την καφεΐνη, την τανίνη (τσάι) και την υπερβολική ζάχαρη (αναψυκτικά τύπου κόλα, γλυκά, σοκολάτες).
• Για κάποιες έγκυες μια δίαιτα αποκλειστικά με φρούτα είναι η ιδανική τόνωση, ενώ άλλες προτιμούν το μαγειρεμένο φαγητό.
• Κάποιες έγκυες δεν μπορούν να βάλουν τίποτε στο στόμα τους πριν από τις 11 το πρωί. Κανένα πρόβλημα!
• Να μασάτε καλά, να θυμάστε ότι η πέψη αρχίζει από το στόμα – έτσι μπορείτε να μειώσετε τα συμπτώματα δυσπεψίας.
• Προσπαθήστε να τρώτε λιγότερο από όσο νομίζετε ότι θα σας χορτάσει, περιμένετε 20 λεπτά και στη συνέχεια δείτε αν πεινάτε κι άλλο – να, ένας σίγουρος τρόπος για να διακρίνετε την πείνα από τη λαιμαργία.
• Μην πίνετε μεγάλες ποσότητες υγρών με το γεύμα σας – τα υγρά αραιώνουν τα γαστρικά υγρά, και εμποδίζουν τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
• Ο φυσικός κύκλος απεκκρίσεων συμβαίνει τις πρωινές ώρες. Τότε, η κατανάλωση τροφών που βοηθούν αυτή τη διαδικασία μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη. Τρώτε κυρίως φρούτα, που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό (βοηθώντας έτσι τη λειτουργία των νεφρών).
• Τονώστε τον φυσικό κύκλο του εντέρου σας πηγαίνοντας στην τουαλέτα σε σταθερή βάση, κάθε πρωί, χωρίς βιασύνες.
• Μόλις σηκωθείτε, πριν από οτιδήποτε άλλο, πιείτε μια κούπα χλιαρό νερό για να ενισχύσετε τη λειτουργία των εντέρων.

Ναυτία

• Η ναυτία της εγκυμοσύνης οφείλεται εν μέρει στη μεταβολή των ορμονών σας, αλλά σχετίζεται και με την προσωπικότητά σας, καθώς παρατηρείται συχνά σε τελειομανείς γυναίκες, με μεγάλες απαιτήσεις από τις ίδιες και τους γύρω τους.
• Η κακή διατροφή πριν και κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσει την ένταση της ναυτίας.
• Στην εγκυμοσύνη η ναυτία και η αποστροφή για ορισμένες τροφές θεωρείται μηχανισμός προστασίας από την κατανάλωση τροφών ενδεχομένως τοξικών.
• Τα συχνά μικρά γεύματα και η κατανάλωση ενός σνακ πριν ακόμα σηκωθείτε από το κρεβάτι είναι γιατροσόφια παλιά αλλά αποτελεσματικά.
• Αν αντικαταστήσετε ένα γεύμα με κατανάλωση φρούτων, ίσως η αίσθηση της ναυτίας περιοριστεί.
• Πάντως η ναυτία, η απώλεια όρεξης, η αποστροφή για ορισμένες τροφές και η δυσάρεστη γεύση στο στόμα και στη γλώσσα είναι αρκετά κοινές στην εγκυμοσύνη.
• Το τακτικό βούρτσισμα των δοντιών και της γλώσσας βοηθάει στην απαλλαγή από τη δυσάρεστη γεύση και τη μεταλλική αίσθηση.
• Η υπερβολική ναυτία και οι συχνοί εμετοί, δηλαδή τα συμπτώματα υπερέμεσης, πρέπει να αντιμετωπίζονται ώστε να μην προκαλέσουν αφυδάτωση θέτοντας σε κίνδυνο το έμβρυο.
• Η ναυτία μπορεί επίσης να προκληθεί από ανεπάρκεια βιταμίνης Β6 και από τη λήψη συμπληρωμάτων εγκυμοσύνης.
• Είναι πιθανό να νιώθετε ναυτία όχι μόνο το πρωί αλλά και τις άλλες ώρες, ακόμη και όλη την ημέρα.
• Αρχίζει συνήθως μετά την 6η βδομάδα κύησης, ή αργότερα στο πρώτο τρίμηνο ή μπορεί να μην εμφανιστεί καθόλου.
• Τα πεπτικά προβλήματα βελτιώνονται ή σταματούν περίπου στις 12 με 14 εβδομάδες της κύησης, αν και ορισμένες έγκυες τα βιώνουν και τις 40 εβδομάδες.
• Μερικές φορές η ναυτία εμφανίζεται αργά στην εγκυμοσύνη, αλλά τότε ίσως οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, π.χ. πίεση, χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα ή αναιμία.

Κούραση

• Η κόπωση στην εγκυμοσύνη είναι συχνό φαινόμενο και με πολλές πιθανές αιτίες.
• Μολονότι η εγκυμοσύνη δεν είναι ασθένεια, ωστόσο είναι σκληρή καταπόνηση: το σώμα σας μοιάζει με εργοστάσιο που λειτουργεί 24 ώρες, κι εσείς κάνετε όλες τις βάρδιες!
• Θα πρέπει επομένως να λαμβάνετε υπόψη σας τα μηνύματα που σας στέλνει το σώμα σας και να κάνετε συχνά μικρά διαλείμματα, εάν είναι απαραίτητο.
• Γενικά, το αίσθημα κόπωσης υποχωρεί στο δεύτερο τρίμηνο, καθώς τότε έχουν συντελεστεί οι σημαντικότερες φάσεις ανάπτυξης του εμβρύου.
• Καλύτερα να αποφεύγετε τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες (π.χ. σάουνα, ατμόλουτρα, σολάριουμ, ιαματικά λουτρά ή μεγάλη έκθεση στον καυτό ήλιο) καθώς οι ακραίες συνθήκες μπορεί να αυξήσουν επικίνδυνα τη θερμοκρασία του εμβρύου στη μήτρα.
• Να κοιμάστε περίπου στις 10 το βράδυ και να ξυπνάτε γύρω στις 6 το πρωί, αυτό το ωράριο καλύπτει τις ανάγκες σας σε ύπνο και τονώνει την ενέργειά σας.

Χαμηλή πίεση

• χαμηλή πίεση και η αναιμία εμφανίζονται συχνά στην εγκυμοσύνη, οπότε καλό είναι να κάνετε τακτικούς ελέγχους.
• Συχνά συνοδεύονται από ζαλάδα, τάση για λιποθυμία ή λιποθυμία.
• Μπορεί να οφείλονται σε ανεπαρκή αποθέματα σιδήρου, πράγμα που προκαλεί τη ζάλη και τη λιποθυμία.
• Πάντως η χαμηλή πίεση κατά την εγκυμοσύνη είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνη από την υψηλή, παρόλο που η συχνή τάση για ζαλάδα και λιποθυμία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο εσάς και το έμβρυο. Προσοχή, λοιπόν!

Πρήξιμο κοιλιάς

• Πρήξιμο και κράμπες ταλαιπωρούν στην αρχή τις περισσότερες έγκυες, μαζί με ναυτία, δυσκοιλιότητα, απέχθεια για ορισμένες τροφές και παράξενη γεύση στο στόμα.
• Συχνά το φούσκωμα δηλώνει ότι η διατροφή σας πρέπει να αλλάξει και να περιλάβετε στο διαιτολόγιό σας τροφές πιο εύπεπτες.
• Στο φούσκωμα μπορεί να συμβάλλουν και τα συμπληρώματα εγκυμοσύνης.
• Μειώστε ή αποφύγετε τα άμυλα, π.χ. γλυκά, δημητριακά και ψωμί.
• Να καταναλώνετε με φειδώ γαλακτοκομικά προϊόντα και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζυμώσεις (π.χ. τουρσιά), καθώς μπορούν να προκαλέσουν φούσκωμα ή να το χειροτερέψουν.

Συναισθήματα

• Αν νιώθετε ευσυγκίνητη και θέλετε να σας δείχνουν φροντίδα και νοιάξιμο, δεν χρειάζεται να στραφείτε στο φαγητό – συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις «το ρίχνουμε» στα λιπαρά και στο αλάτι!
• Είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώθετε πιο ευσυγκίνητη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Οι συναισθηματικές σας μεταπτώσεις μπορεί να ποικίλλουν: ίσως νιώθετε ευερέθιστη, θυμωμένη, λυπημένη, αγχωμένη, δυστυχής ή έχετε την αίσθηση ότι χάσατε τον προσωπικό σας χώρο.
• Μερικές φορές τα συναισθήματα είναι πιο έντονα στην πρώτη εγκυμοσύνη, καθώς οι αλλαγές είναι μεγάλες και απροσδόκητες.
• Άλλοτε πάλι μια δεύτερη, τρίτη κτλ. εγκυμοσύνη φέρνει μεγαλύτερη συναισθηματική δυσκολία καθώς υπάρχει ήδη ένα μικρό παιδί που απορροφά τη ζωτικότητά σας, και ίσως οι γύρω σας δείχνουν λιγότερη κατανόηση και στήριξη, αφού σας θεωρούν έμπειρη μαμά!
• Στις συναισθηματικές μεταπτώσεις συμβάλλουν σίγουρα οι ορμονικές αλλαγές. Αν αυτή είναι η μόνη αιτία, τότε η συναισθηματική ισορροπία αποκαθίσταται σε μεγάλο βαθμό στο τέλος του πρώτου τριμήνου.
• Η εγκυμοσύνη είναι μια συγκλονιστική εμπειρία για σας και αποτελεί μεγάλη πρόκληση σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά.
• Είναι μια εμπειρία πρωτόγνωρη για το σώμα, το μυαλό και την ψυχή σας, που δεν αφήνει ανεπηρέαστο κανέναν τομέα της ζωής σας.
• Αυτό από μόνο του μπορεί να σας κάνει να κλαίτε, να έχετε άγχος, ακόμα και να εκδηλώσετε κατάθλιψη.
• Ζητήστε από τους αγαπημένους σας φροντίδα και στοργή.
• Να είστε καλές με τον εαυτό σας και να μην έχετε μεγάλες απαιτήσεις από αυτόν. Δεχτείτε ότι στην ευαίσθητη φάση της εγκυμοσύνης τα υπερβολικά συναισθήματα έχουν κι αυτά το χώρο τους!

ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ

• Σε μια εγκυμοσύνη χωρίς επιπλοκές, μπορείτε να επισκεφθείτε γιατρό προς το τέλος του πρώτου τριμήνου, μεταξύ 10ης και 12ης εβδομάδας.
• Αν συντρέχει λόγος ανησυχίας, κλείστε νωρίτερα ραντεβού.
• Πολλές γυναίκες έχουν πολύ άγχος πριν από την πρώτη επίσκεψη, πράγμα απολύτως φυσιολογικό αλλά και περιττό.
• Όλες οι ερωτήσεις σας για την εγκυμοσύνη έχουν σημασία και πρέπει να απαντηθούν. Κάντε λίστα με τυχόν απορίες κι ανησυχίες, ώστε να μην ξεχάσετε τίποτα.
• Σε κάθε επίσκεψη γίνονται τακτικοί έλεγχοι, π.χ. πίεση, βάρος και εξέταση ούρων, έλεγχος των παλμών της καρδιάς και της ανάπτυξης του εμβρύου.
• Σε φυσιολογικές κυήσεις, η έγκυος επισκέπτεται τον γιατρό μία φορά το μήνα μέχρι την 28η εβδομάδα, στη συνέχεια δύο φορές το μήνα έως την 36η εβδομάδα και τέλος, κάθε εβδομάδα μέχρι τον τοκετό.
• Να κάνετε τακτικά εξετάσεις αίματος.
• Η κολπική εξέταση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι σπάνια, ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα μόλυνσης ή συσπάσεων στη μήτρα. Μερικές φορές γίνεται κατά την πρώτη επίσκεψη και κατά την 37η εβδομάδα περίπου.

Έτσι φτάνετε στο τέλος του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης!

Πατήστε σε ένα από τα τρία παρακάτω στάδια για να μάθετε περισσότερα για τις αλλαγές στο σώμα σας.

Μήνες1-3	Μήνες 4-6	Μήνες 7-9